Η Κρίση Νερού στην Καμπούλ: Μία Επείγουσα Ανάγκη Δράσης
Η Καμπούλ αντιμετωπίζει μία σοβαρή κρίση νερού, που μπορεί να οδηγήσει την πόλη να γίνει η πρώτη σύγχρονη πόλη που θα εξαντληθεί πλήρως από νερό. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ΜΚΟ Mercy Corps, τα υπόγεια υδάτινα αποθέματα έχουν μειωθεί έως και 30 μέτρα τα τελευταία δέκα χρόνια, κυρίως λόγω της ταχείας αστικοποίησης και της κλιματικής κρίσης.
Η κατάσταση είναι δραματική, καθώς σχεδόν οι μισές γεωτρήσεις – η κύρια πηγή πόσιμου νερού για τους κατοίκους – έχουν πλέον στερέψει. Έτσι, η ετήσια άντληση νερού ξεπερνά τον φυσικό ρυθμό αναπλήρωσης κατά 44 εκατ. κυβικά μέτρα. Αν αυτή η τάση συνεχιστεί, οι υδροφορείς της Καμπούλ ενδέχεται να στερέψουν έως το 2030, απειλώντας άμεσα τη βιωσιμότητα της πόλης.
Ο επικεφαλής της Mercy Corps στο Αφγανιστάν, Ντέιν Κάρι, τονίζει ότι «πρέπει να υπάρξει μια συνεπής προσπάθεια για την τεκμηρίωση της κρίσης και να τονιστεί η ανάγκη διεθνούς παρέμβασης». Η έλλειψη νερού έχει ωθήσει πολλούς ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις κοινότητές τους, οδηγώντας σε αυξανόμενη μετανάστευση και κοινωνική αναταραχή.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης τη σοβαρή μόλυνση των υδάτων, καθώς το 80% των υπόγειων υδάτων θεωρείται μη ασφαλές για κατανάλωση, υποβάλλοντας τους κατοίκους σε κινδύνους υγείας από την παρουσία λυμάτων, αλατότητας και αρσενικού.
Η καθημερινή αναζήτηση καθαρού νερού έχει εξελιχθεί σε έναν αγώνα για επιβίωση για πολλούς κατοίκους, με ορισμένα νοικοκυριά να ξοδεύουν μέχρι 30% του εισοδήματός τους για νερό. Περίπου το 2/3 του πληθυσμού έχει χρέη που σχετίζονται με την προμήθεια νερού, κάτι που επιβαρύνει την ήδη δύσκολη οικονομική κατάσταση.
Η Ναζίφα, μια δασκάλα από την Καμπούλ, μοιράζεται την εμπειρία της: «Η λειψυδρία είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Δεν έχουμε πρόσβαση σε πηγάδια με ποιοτικό νερό, ιδιαίτερα οι φτωχές οικογένειες». Ταυτόχρονα, κάποιες ιδιωτικές εταιρείες εκμεταλλεύονται την κρίση, σκάβοντας νέα πηγάδια και πωλώντας νερό σε υπερβολικές τιμές.
«Η τιμή του νερού έχει διπλασιαστεί», δηλώνει η Ναζίφα, αναφερόμενη στην αύξηση των τιμών από 500 φογάνι σε 1.000 φογάνι για την ίδια ποσότητα νερού.
Από το 2001, ο πληθυσμός της Καμπούλ έχει επταπλασιαστεί, ασκώντας τεράστια πίεση στους υδάτινους πόρους της περιοχής. Η έλλειψη κεντρικής διακυβέρνησης έχει επίσης επιδεινώσει την κατάσταση.
Προβλήματα Χρηματοδότησης και Διεθνής Αντίκτυπος
Στις αρχές του 2025, το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ γνωστοποίησε ότι έχει λάβει μόλις 8,4 εκατομμύρια δολάρια από τα 264 εκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για προγράμματα ύδρευσης στο Αφγανιστάν. Επιπλέον, 3 δισεκατομμύρια δολάρια σε διεθνή χρηματοδότηση για την ύδρευση και την αποχέτευση έχουν παγώσει μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021. Η αποδυνάμωση της χρηματοδότησης από τη USAID κατά περισσότερο από 80% έχει επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση.
«Η στήριξη εξωτερικών πόρων είναι κρίσιμη», επισημαίνει ο Κάρι. «Μπορούμε να επενδύσουμε σε βραχυπρόθεσμες λύσεις, αλλά χωρίς μακροπρόθεσμες επενδύσεις το πρόβλημα θα παραμένει». Ο πόλεμος για το νερό είναι καθαρά ένα ζήτημα επιβίωσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν θα πρέπει να υποτάσσεται σε πολιτικές σκοπιμότητες.
Ένα ελπιδοφόρο σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης είναι ο αγωγός του ποταμού Παντσίρ, ο οποίος αναμένεται να καλύψει τις ανάγκες των 2 εκατομμυρίων κατοίκων. Η μελέτη έχει ολοκληρωθεί και αναμένεται η έγκριση του προϋπολογισμού, καθώς η κυβέρνηση αναζητά επιπλέον χρηματοδότηση πέραν των 170 εκατομμυρίων δολαρίων που απαιτούνται.
«Δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο. Αυτή τη στιγμή, οι κάτοικοι της Καμπούλ καλούνται να επιλέξουν μεταξύ φαγητού και νερού. Ωστόσο, είναι πρόθυμοι να επενδύσουν το ελάχιστο που έχουν σε βιώσιμες λύσεις», δηλώνει ο Δρ. Νατζιμπουλά Σαντίντ, ερευνητής στη διαχείριση υδάτων, καταλήγοντας ότι είναι επιτακτική ανάγκη να αρχίσουμε από κάπου.